2D Barcode หรือบาร์โค้ดสองมิติ เป็นรูปแบบของสัญลักษณ์ที่สามารถเก็บข้อมูลได้ทั้งในแนวนอนและแนวตั้ง ซึ่งแตกต่างจากบาร์โค้ดแบบ 1D ที่เก็บข้อมูลในแนวเส้นตรงเท่านั้น 2D Barcode จึงสามารถบรรจุข้อมูลได้มากขึ้นในพื้นที่ที่เท่ากัน ตัวอย่างบาร์โค้ดที่พบได้บ่อยคือ QR Code และ Data Matrix Code
บาร์โค้ดสองมิติถูกออกแบบมาเพื่อรองรับการใช้งานที่หลากหลาย ตั้งแต่การระบุผลิตภัณฑ์ในร้านค้าปลีกไปจนถึงการติดตามสินค้าในอุตสาหกรรมสุขภาพ ข้อมูลที่บรรจุใน 2D Barcode สามารถรวมถึงข้อมูลสำคัญต่างๆ เช่น หมายเลขสินค้า (GTIN) วันหมดอายุ หมายเลขแบทช์ล็อต และหมายเลขซีเรียล ซึ่งทำให้สามารถติดตามและจัดการผลิตภัณฑ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
Digital Link คือการยกระดับความสามารถของ 2D Barcode โดยการเชื่อมต่อผลิตภัณฑ์กับโลกดิจิทัล ผ่าน GS1 Digital Link ผู้บริโภคและธุรกิจสามารถสแกน 2D Barcode เพื่อเข้าถึงข้อมูลดิจิทัลต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ โปรโมชั่น หรือข้อมูลการติดตามสินค้า นี่คือการสร้างมาตรฐานใหม่ในการนำเสนอข้อมูลและสร้างประสบการณ์การบริโภคที่โปร่งใสและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
สำหรับธุรกิจ Digital Link เป็นโอกาสใหม่ในการเพิ่มการมีส่วนร่วมของผู้บริโภคและการปรับปรุงการจัดการห่วงโซ่อุปทานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
2D Barcode ของ GS1 มีหลายรูปแบบ โดยรูปแบบที่นิยมใช้งานได้แก่ QR Code และ Data Matrix Code บาร์โค้ดเหล่านี้ถูกออกแบบมาเพื่อบรรจุข้อมูลที่สำคัญในพื้นที่ขนาดเล็ก ไม่ว่าจะเป็น หมายเลขสินค้า (GTIN) วันหมดอายุ หมายเลขแบทช์ เป็นต้น การเลือกใช้ประเภทของ 2D Barcode จะขึ้นอยู่กับการใช้งานเฉพาะ เช่น การระบุผลิตภัณฑ์ การติดตาม หรือการมีส่วนร่วมของผู้บริโภค
1D Barcode เป็นบาร์โค้ดแบบเส้นตรงที่สามารถเก็บข้อมูลได้ในปริมาณจำกัด ขณะที่ 2D Barcode สามารถเก็บข้อมูลได้มากขึ้นทั้งในแนวนอนและแนวตั้ง ทำให้เหมาะกับการใช้งานที่ต้องการข้อมูลรายละเอียดสูง เช่น การติดตามสินค้าในอุตสาหกรรมสุขภาพและค้าปลีก
GS1 ได้กำหนดมาตรฐานสากลสำหรับ 2D Barcode เพื่อให้มั่นใจว่าระบบและอุตสาหกรรมต่างๆ สามารถทำงานร่วมกันได้อย่างราบรื่น มาตรฐานเหล่านี้ครอบคลุมถึงโครงสร้าง การเข้ารหัสข้อมูล และแนวทางการใช้งาน เพื่อให้ 2D Barcode สามารถอ่านและตีความได้ในทุกระบบ การปฏิบัติตามมาตรฐาน GS1 เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการผสานรวมเข้ากับห่วงโซ่อุปทานทั่วโลกอย่างมีประสิทธิภาพ
ประเภทของบาร์โค้ด GS1 2D ที่นิยมใช้มากที่สุด
ใช้กันมากในอุตสาหกรรมสุขภาพและยา เนื่องจากสามารถใส่รหัสข้อมูลจำนวนมากในพื้นที่ขนาดเล็ก รองรับข้อมูลสำคัญ เช่น วันหมดอายุ หมายเลขแบทช์ และตัวระบุสินค้าทั่วโลก (GTIN)
นิยมใช้ในธุรกิจค้าปลีก โดยเฉพาะเพื่อให้ผู้บริโภคสามารถสแกนผ่านสมาร์ทโฟนและเข้าถึงข้อมูลผลิตภัณฑ์ โปรโมชั่น สื่อประชาสัมพันธ์ต่างๆ และยังมีคุณสมบัติที่คล้ายกับ DataMatrix ในแง่ที่สามารถใส่รายละเอียดการติดตามสินค้าได้ เช่น ข้อมูลวันหมดอายุ หมายเลขแบทซ์ วันเดือนปีที่ผลิตสินค้าได้เช่นกัน QR Code ช่วยเชื่อมผลิตภัณฑ์ทางกายภาพกับประสบการณ์ดิจิทัล
บาร์โค้ดรูปแบบใหม่ที่พัฒนาจาก GS1 DataMatrix และ GS1 QR Code โดยเพิ่มฟังก์ชัน Digital Link ซึ่งฝังลิงก์หรือโดเมนไว้ในบาร์โค้ด ทำให้ผู้บริโภคสามารถเข้าถึงข้อมูลดิจิทัลของสินค้า เช่น รายละเอียด โภชนาการ ข้อเสนอ หรือข้อมูลการติดตาม ผ่านสมาร์ทโฟนได้ทันที ในขณะเดียวกันจุดขาย (POS) และซัพพลายเชนก็สามารถใช้บาร์โค้ดเดียวกันนี้เพื่อการทำงานต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยเพิ่มความโปร่งใส ปรับตัวเข้าสู่ยุคข้อมูล และสร้างการเชื่อมต่อที่ดีขึ้นระหว่างผู้บริโภคกับแบรนด์
บาร์โค้ด GS1 2D เป็นส่วนหนึ่งของระบบที่ได้รับการยอมรับทั่วโลกในการระบุผลิตภัณฑ์และสินทรัพย์ มาตรฐานที่กำหนดโดย GS1 ช่วยให้ระบบต่างๆ สามารถทำงานร่วมกันได้อย่างราบรื่นในอุตสาหกรรมทั้งภายในภูมิภาคและต่างประเทศ
องค์ประกอบสำคัญของมาตรฐานบาร์โค้ด GS1 2D ได้แก่: